Kuleczki
KULE DO GRY
Wybór kul do gry jest ogromny. Producenci prześcigają się w technologiach i materiałach pragnąc zaspokoić potrzeby najwybredniejszych nawet graczy. Czy zaczynamy naszą przygodę z petanque, czy też będąc już graczem zaawansowanym, na pewno znajdziemy na rynku kule godne naszej uwagi.
Kule amatorskie do gry rekreacyjnej
Do gry rekreacyjnej w zupełności wystarczą nam kule amatorskie. W sprzedaży znaleźć możemy komplety kul chińskich wykonane ze stopów miedzi pokryte cienką warstwą chromu. Kule te są kiepskiej jakości i ich krągłość i waga pozostawiają wiele do życzenia. Bardzo wiele osób od nich właśnie zaczyna jednak swoją przygodę z petanque. Zaletą ich jest niewątpliwie dostępność i cena. Poza tym posiadają same wady – brak jednolitego rozmiaru, wagi, kalibracji i trwałości.
Dużo lepszym wyborem jest zakup kompletu kul amatorskich firmy OBUT bądź JB. Kule te występują w zestawach po 3, 6 bądź 8 kul. Cena jest nieco wyższa od kompletu kul chińskich, ale w zamian otrzymujemy produkt bardzo dobrej jakości (relatywnie oczywiście)- o jednolitej wadze, twardości, rozmiarze oraz wykonany ze stali.
Kule profesjonalne
Przystępując do zawodów powinniśmy zaopatrzyć się w kule profesjonalne. Ich rozmiarv i waga oraz materiały, z których są wykonane ogranicza art. 2 regulaminu rozgrywek PFP
Art. 2:
Gra w petanque jest rozgrywana przy użyciu kul zatwierdzonych przez Federację i posiadających następujące cechy:
a) muszą to być kule metalowe;
b) wielkość średnicy tych kul musi być zawarta między 7,05 cm (minimum) i 8,00 cm (maksymalnie);
c) ciężar kul winien zawierać się pomiędzy 0,650 kg (minimum) i 0,800 kg (maksimum).
Marka (znak fabryczny producenta) kuli oraz jej ciężar wyrażony cyfrowo, winny być wygrawerowane trwale na jej powierzchni, w taki sposób, aby były zawsze czytelne;
d) kule nie mogą być piaskowane, ani dociążone ołowiem lub w jakikolwiek inny sposób podrobione, przerobione lub zmienione w stosunku do kuli wytworzonej przez producenta uznanego przez Federację. Mogą być jedynie wygrawerowane na nich, nazwisko i imię (lub inicjały) zawodnika.
Stosując się do powyższych wytycznych, producenci kul (w znakomitej większości francuscy producenci ) wytwarzają kilkadziesiąt rodzajów kul do petanque. Zawodnicy mają więc spory wybór, a podejmowane przez nich decyzje są przedmiotem nieustających dyskusji.
Jeśli zamierzamy kupić kule profesjonalne, musimy odpowiedzieć sobie na kilka pytań i wziąć pod uwagę pewną systematykę, która obowiązuje przy doborze właściwych kul do gry:
- Na jakiej pozycji w triplecie zamierzamy grać ?
Kule do puenty
Jeśli szukamy kul do puenty, powinniśmy szukać kul cięższych (710 do 740 gramów) – cięższe kule lepiej pokonują nierówności terenu i „trzymają” kierunek oraz mniejszych (71 do 74 mm) - mniejsze kule łatwiej kontrolować w dłoni (chcąc je np. podkręcić). Ponadto powinny to być kule twarde (130 mm/kg do 140mm/kg i więcej) – zazwyczaj są one bardzo dobrze skalibrowane i nie tracą tej właściwości z upływem czasu. Powinny to być też kule z dużą ilością nacięć – kule takie charakteryzują się dużo lepszą przyczepnością ( w żargonie petankowym „lepiej biorą teren”)
Kule do strzelania
Jeśli szukamy kul do strzelania, powinniśmy szukać kul lżejszych (680 do 710 gramów) – ręka mniej meczy się w czasie rzutów oraz większych (74 do 78 mm ). Ponadto powinny to być kule z miękkiej stali (110mm/kg czy 115 mm/kg) w celu ograniczenia efektu odbicia. Poza tym kule te powinny być pozbawione nacięć – lepiej „wychodzą z dłoni”.
Kule uniwersalne
Jeśli natomiast gramy na pozycji gracza środkowego, powinniśmy szukać kul uniwersalnych - o wielkości (72mm do 76mm) i wadze ( 680 do 720 gramów), lekko naciętych, o twardości od 120 do 135 mm/kg. Kule takie używane są też do gier singlowych stanowiąc przeciwwagę do koncepcji grania trzema różnymi kulami.
Dobór właściwego rozmiaru kuli
W celu dobrania właściwego rozmiaru kuli musimy zmierzyć odległość miedzy czubkiem palca środkowego, a miejscem zagięcia nadgarstka. Wyniki odczytujemy z tabeli, oddzielnie dla kul do puenty i do strzału.
Rozmiar dłoni w cm | 14 cm | 15 cm | 16 cm | 17 cm | 18 cm | 19 cm | 20 cm | 21 cm | 22 cm | 23 cm | 24 cm |
Kule do puenty | 70,5mm 670 g. | 71 mm. 670 g. | 71 mm 690 g. | 72 mm 700 g. | 73 mm 700 g. | 74 mm 700 g. | 75 mm 710 g. | 76 mm 710 g. | 76/77 mm 720 g. | 77 mm 720 g. | 78 mm 730 g. |
Kule do strzału | 70.5mm 650 g. | 71 mm 680 g. | 72 mm 690 g. | 73 mm 690 g. | 74 mm 690 g. | 75 mm 690 g. | 76 mm 700 g. | 77 mm 700 g. | 78 mm 710 g. | 79 mm. 710 g. | 80 mm 720 g. |
Warto pamiętać, że wynik odczytany z tabeli należy traktować orientacyjnie i nie trzymać się niewolniczo rozmiaru, który wydaje nam się za mały bądź za duży. Powinniśmy zaufać intuicji i odczuciom naszego ciała.
Dobór materiału, z którego zrobione są kule.
Kule ze stali nierdzewnej (inox)
Nie rdzewieją, nie wymagają opieki, dobrze trzymają się ręki.
Kule ze stali węglowej
Rdzewieją, wymagają okresowego oliwienia, bardzo dobrze trzymają się ręki.
Kule z brązu i jego stopów.
Bardzo miękkie, polecane jako kule dla strzelców i do gry na terenach bardzo twardych. Szybko się niszczą.
Twarde czy miękkie ?
Twardość kul regulują przepisy mówiące, że nie może być ona mniejsza niż 110mm/kg. Kule o tej twardości używane są przez strzelców i puenterów lubujących się w graniu wysokimi lobami. W przypadku strzału, czy upadku takiej kuli na podłoże, efekt odbicia jest ograniczony do minimum, co u strzelca oznacza większą ilość carreaux, a u puentera mniejszą ilość niekontrolowanych odbić. Niestety, kule takie mają krótszą żywotność i zazwyczaj po jednym sezonie intensywnego grania powinniśmy je wymienić. Puenterzy, którzy specjalizują się w półporcie i dotoczeniach wybierać powinni kule twarde (130, 140 mm/kg i więcej). Kule takie charakteryzują się długą żywotnością i zachowują swoje właściwości przez długie lata.
Gdzie kupić kule ?
Kupując kule, zasadniczo, powinno się wziąć je do ręki przed zakupem, ale w naszych warunkach jest to mało prawdopodobne, pozostaje więc zakup w Internecie lub za pośrednictwem kogoś, kto akurat do ojczyzny kul się wybiera. Warto też pamiętać, że NOWE kule dają ciut inne odczucia niż kule już używane, nie należy się więc sugerować pierwszym wrażeniem, jakie odniesiemy po wzięciu do ręki nowych kul.
Kule dla juniorów
Ponieważ coraz większa liczba juniorów staje w szranki zawodów w petanque producenci pomyśleli też o nich. Firma OBUT jak i JB wypuściła na rynek kule o mniejszej średnicy (67mm) i wadze (ok. 650 gramów). Kule takie przeznaczone są dla juniorów poniżej 12 roku życia.
Koszony
Kupując koszony powinniśmy wziąć po uwagę przede wszystkim ich wagę. Nie mogą być zbyt lekkie, bo kłopotliwym będzie wyrzucenie ich na 10 metr, a i wiatr może pokrzyżować nam plany związane z miejscem ich umieszczenia. Koszony powinny być produkowane z ciężkiego drewna (np. bukszpanu) lub tworzyw sztucznych.
Na koniec warto pamiętać o tym, że najważniejszym kryterium przy doborze kul do gry jest nasz komfort psychiczny i wygoda (nie mówiąc już o skuteczności w grze) w czasie rzutu i to te dwa czynniki powinny być decydującym kryterium w czasie dokonywania zakupu nowego zestawu do gry.
Jacek Woliński